Điều trị Laser võng mạc

Khi bức xạ Laser tác động lên tổ chức sống sẽ có 2 phạm trù tương tác: Các phản ứng quang vật lý và các hiệu ứng sinh học. Hiệu ứng sinh học được sắp xếp thành 3 nhóm: hiệu ứng nhiệt, hiệu ứng quang hóa và hiệu ứng ion hóa. Để điều trị, người ta lựa chọn loại Laser dựa vào hiệu ứng sinh học của nó trên tổ chức.

1. Hiệu ứng nhiệt:

• Trong tác động nhiệt của laser lên mô, các phân tử sinh học hấp thu các photon và sinh ra nhiệt, nhiệt được truyền ra cạnh vùng nhắm bắn theo cơ chế truyền nhiệt bị động. Biến đổi do nhiệt có thể làm chết tế bào, cầm máu, đông đặc tổ chức cũng như tạo nên một phản ứng hàn gắn vết thương. Tác động này gọi là quang đông (Photocoagulation).
• Loại laser thường dùng là: Argon xanh lam (488nm), xanh lục (514nm), Krypton (647nm), Diode (820nm). Các loại “dye”: laser 560nm vàng và 620nm cam. Xu hướng hiện thời dùng YAG (532nm).
• Laser quang đông ứng dụng trong điều trị bệnh lý võng mạc đái tháo đường, điều trị và dự phòng bong võng mạc, quang đông các khối u sắc tố hoặc Retinoplastoma. Quang đông vùng bè trong điều trị Glôcôm góc mở hoặc quang đông thể mi trong Glôcôm tân mạch…

Laser quang đông điều trị bệnh võng mạc đái tháo đường

Laser vết rách võng mạc

2. Hiệu ứng ion hóa:

• Trong những phân tử của môi trường vật chất do bức xạ của ánh sáng laser có thể làm cho điện tử tách khỏi nguyên tử. Các nguyên tử trở thành các ion dương trong khi điện tử là những ion âm và như vậy môi trường sẽ bị ion hóa, trạng thái này được gọi là Plasma. Plasma có những đặc điểm của một chất khí, có thể dẫn điện như một kim loại. Nó hấp thụ và khuếch tán ánh sáng theo hiện tượng gọi là khuếch tán Brillouin trong đó ánh sáng phân tán theo sóng âm. Khuếch tán Brillouin kích thích xuất hiện khi độ chiếu xạ cao, cùng với sự dãn nở của Plasma, bản thân ánh sáng laser tạo nên sóng ép để khuếch tán năng lượng cộng với hiệu ứng nhiệt là cơ chế gây nên sự phá hủy tổ chức (photo destruction).

Laser bao sau

Trong nhãn khoa, chủ yếu dùng Laser Nd-YAG (1064nm), YAG (532nm). Áp dụng mở bao sau trên mắt đã đặt thủy tinh thể nhân tạo, cắt mống mắt chu biên điều trị bệnh Glôcôm…

3. Hiệu ứng quang hóa:

• Các laser Excimer phát sóng xung cực ngắn nằm trong phổ tử ngoại có năng lượng cao có thể phá vỡ mối liên kết phân tử làm bốc hơi tổ chức từng lớp mỏng và do thời gian xung cực ngắn nên đã không gây tổn thương nhiệt cho tổ chức xung quanh (photoablation).
• Trong ngành nhãn khoa sử dụng ArF 193nm (Argon-Fluoride), tác dụng lấy bớt tổ chức giác mạc để điều trị tật khúc xạ: Cận thị, viễn thị và loạn thị.

Laser tạo vạt giác mạc